Stedenbouwkundige

Een stedenbouwkundige is een expert op het gebied van de inrichting van stedelijke gebieden. De benaming ‘stedenbouwkundige’ is juridisch beschermd in het kader van de Wet op de ArchitectenTitel (WAT). Het vakgebied stedenbouwkunde beweegt zich op het grensvlak van planologie (ruimtelijke indeling) en architectuur (het ontwerpen van de gebouwde omgeving). Stedenbouwkundigen en planologen zijn verenigd in de Beroepsvereniging van Nederlandse Stedebouwkundigen en Planologen (BNSP).

Stedenbouwkundigen ontwerpen de inrichting van openbare ruimtes in stedelijk gebied. Daarbij dienen ze rekening te houden met economische, bestuurlijke, technische en milieugerelateerde beperkingen. Ook veiligheid en duurzaamheid zijn belangrijke factoren.

Aan een goed ontwerp gaat een lange tijd van onderzoek en voorwerk vooraf. Wanneer stedenbouwkundige het ontwerp klaar hebben en de opdrachtgevers hun goedkeuring hebben gegeven, stellen de stedenbouwkundigen de instructies voor de betrokken architecten op.

De werkzaamheden van stedenbouwkundigen bestaan over het algemeen uit de volgende zaken:

• Verrichten van onderzoek naar wenselijke en mogelijke ontwikkelingen in de openbare ruimte, zowel voor nieuwbouw als voor de herinrichting van bestaande bouw (onder andere met behulp van haalbaarheidsstudies en rapporten)
• Ontwerpen van schetsvoorstellen en concepten op alle schaalniveaus (vaak met behulp van ontwerpprogramma’s als AutoCAD, Orca of Microstation)
• Bespreken van wensen en beperkingen met opdrachtgever, werkgroepen, gemeenten, projectontwikkelaars, instellingen en andere betrokken partijen
• Presenteren van concepten aan de opdrachtgever en andere partijen
• Uitwerken van ideeën tot zogenaamde bestemmingsplannen, vaak in de vorm van maquettes en tekeningen (dit alles binnen de kaders van de Wet Ruimtelijke Ordening en de Woningwet)
• Begeleiden van de opdrachtgever bij de selectie van architecten
• Overleggen met betrokken architecten over de uitwerking van de plannen
• Adviseren van gemeenten en andere overheden over bouwplannen
• Schrijven van beleidsstukken omtrent stedenbouwkundige vraagstukken

Stedenbouwkundigen zijn vaak in dienst van de overheid (Rijksoverheid, provincies, gemeenten). Ook zijn er stedenbouwkundigen die een eigen bureau hebben, of deel uitmaken van een bureau met andere specialisten als architecten, planologen en bouwkundig tekenaars. Daarnaast hebben grote projectontwikkelaars vaak eigen stedenbouwkundigen in dienst.

De meest logische opleiding tot stedenbouwkundige is de master Stedenbouw (ook wel Master of Urbanism). Deze wordt aangeboden aan zowel technische universiteiten (wo) in bijvoorbeeld Delft en Eindhoven, als aan de Academie van Bouwkunst (hbo) in Amsterdam, Rotterdam en Tilburg.  Als vooropleiding is over het algemeen een bachelordiploma vereist in de stedenbouw, bouwkunde, civiele techniek, planologie of een andere relevante discipline.