Dat banen zullen verdwijnen of veranderen, weten we al langer. Maar wat gebeurt er als we daar nu niets mee doen? Volgens Hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen zijn de gevolgen groter dan we onszelf nu voorhouden. Vooral de ongelijkheid tussen werkenden en niet-werkenden neemt toe.




“Je hebt straks winnaars van de nieuwe technologie, maar ook verliezers”, zegt Wilthagen tegen NOS. Mensen die straks geen werk meer hebben, hebben minder inkomen en voelen zich geen onderdeel van de samenleving. Dat vergroot de tegenstellingen in de maatschappij. Volgens Wilthagen schuilt daarin het gevaar. “Het heeft invloed op gedrag van mensen. Er komt bijvoorbeeld meer criminaliteit en een slechtere sfeer, ook op straat en in openbare ruimtes.”


Daarom is het belangrijk dat de samenleving toekomstbestendig wordt gemaakt, onder meer door passend optreden van de politiek. Robotisering lijkt voor veel mensen nog ver weg, maar de veranderingen zijn om ons heen al zichtbaar. “Veel mensen herkennen een robot pas als die fysiek zichtbaar is, terwijl er achter de schermen al van alles gebeurt. Auto’s zijn bijvoorbeeld al sterk gerobotiseerd. We hebben een politieke visie nodig om robotisering letterlijk in goede banen te leiden. Dat gaat niet automatisch.”


Robotisering biedt tegelijkertijd ook kansen. Waar banen verdwijnen, ontstaan weer nieuwe. Maar daar moeten werknemers en studenten zelf initiatief voor nemen. “"Als je je telefoon moet updaten krijg je een melding. Als je die niet installeert, werkt hij niet meer. Mensen krijgen zo’n signaal niet", zegt Wilthagen. "Dus je moet zelf nadenken hoe je jouw competenties blijft upgraden en hoe je dat organiseert. Wees flexibel en blijf vooruitkijken."

Werknemers en studenten die hun peilen op de toekomst richten, hebben volgens wetenschappers dan ook niets te vrezen. In de ICT is bijvoorbeeld veel werkgelegenheid als je zelf nieuwe systemen kunt ontwerpen of daar makkelijk mee kan communiceren. Dat zie je nu al terug op de vacaturemarkt.

Andere terreinen waar nieuwe werknemers en studenten zich op moeten richten, zijn volgens wetenschappers bio-engineering en neurowetenschap. In de toekomst komt de focus steeds meer te liggen op hoe wij mensen onszelf langer gezond kunnen houden.


Mensen met een minder technische studieknobbel doen er goed aan om zich te richten op studies waarbij vaardigheden nodig zijn die robots niet bezitten, zoals empathisch denken, creativiteit en omgaan met anderen. Denk bijvoorbeeld aan werk met kinderen of in de zorg. Toekomstige generaties gaan daarnaast aan de slag met beroepen die we nu nog niet kennen, zoals droneverkeersleider of zorg-op-afstandspecialist.