Psychotherapeut

Een psychotherapeut is iemand die, met behulp van psychotherapeutische gespreksbehandelmethoden, mensen behandelt met geestelijke problematiek of psychosociale stoornissen.

Psychotherapie is een methode van gespreksbehandeling met als doel het verminderen of beter hanteerbaar maken van de psychische klachten. De gesprekken tussen cliënt en psychotherapeut staan centraal, waarbij het succes grotendeels afhangt van de inbreng en inzet van de cliënt. Psychotherapie wordt vaak toegepast wanneer sprake is van stemmings-, angst- en persoonlijkheidsstoornissen, maar ook bij andere enkelvoudige of complexe psychische problemen bij zowel kinderen, volwassenen als ouderen kan psychotherapie uitkomst bieden. Voorbeelden van problematiek zijn depressies, angsten, onverwerkte rouw, seksuele problemen en burn-outs.

Binnen de psychotherapie bestaan verschillende specialisaties, waarvan de belangrijkste zijn:

• Cliëntgerichte psychotherapie
  Deze vorm van psychotherapie wordt ook wel Rogeriaanse psychotherapie genoemd, naar de grondlegger Carl Rogers. De ervaringen en persoonlijke ontwikkeling van de cliënt staan hierin centraal. Het uitgangspunt is dat de cliënt ontdekt wat zijn unieke gevoelens en gedachten zijn, zodat hij deze kan ervaren en accepteren. Hiermee creëert hij ruimte voor persoonlijke ontwikkeling.
   
• Psychoanalytische psychotherapie / psychoanalyse
  De psychoanalytische psychotherapie is, net als de hieraan verwante psychoanalyse, gebaseerd op theorieën van Sigmund Freud omtrent het onbewustzijn. Het doel van deze vorm van therapie is het inzichtelijk maken van verborgen gedachten en gevoelens. Het voornaamste verschil tussen psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie betreft de intensiteit en duur van de behandeling: bij psychoanalyse vinden de gesprekken veel frequenter plaats en duurt de totale behandeling langer.
   
• Systeemtherapie
  Bij deze vorm van psychotherapie zijn meerdere personen tegelijk betrokken, waarbij het vooral gaat om de wisselwerking tussen deze mensen. Voorbeelden van systeemtherapie zijn relatietherapie en gezinstherapie.
   
• Seksuologische psychotherapie
  Hierbij worden seksuele problemen behandeld door middel van gesprekken met individuen of koppels. Voorbeelden van deze problemen zijn gender-identiteitsproblemen, seksueel geweld en seksuele disfuncties.

Psychotherapeuten hebben over het algemeen de volgende taken:

• Voeren van een intake-gesprek met mensen die psychotherapie aanvragen
• Uitvoeren van diagnostisch onderzoek en observaties
• (Mede) verzorgen van (interdisciplinaire) indicatiestelling
• Opstellen van behandelplan aan de hand van de indicatiestelling
• Uitvoeren van gespreksbehandelingen (individueel of in groepen) op basis van het behandelplan
• Opstellen van aanbevelingen omtrent recidive- of delictgevaar
• Rapporteren van bevindingen in interdisciplinaire besprekingen
• Bijdragen aan de ontwikkeling van het (therapeutisch) beleid van de instelling
• Adviseren van overige behandelaars over de zorg aan cliënten
• Eventueel bijdragen aan de opleiding van psychotherapeuten

Psychotherapeuten zijn over het algemeen werkzaam bij ziekenhuizen, psychiatrische instellingen, verslavingszorginstellingen en andere instellingen voor geestelijke gezondheidszorg. Tijdens hun werkzaamheden hebben ze te maken met bijvoorbeeld psychologen (zowel klinisch psychologen als neuro- en GZ-psychologen), psychiaters, maatschappelijk werkers en verslavingsartsen.

Het beroep van psychotherapeuten is opgenomen in de Wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG). De NVP (Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie) behartigt de belangen van psychotherapeuten in Nederland.

Psychotherapeuten hebben meestal een van de volgende basisopleidingen gevolgd:

• Psychologie (wo)
• Geneeskunde (wo)
• Pedagogische wetenschappen (wo)

Na deze basisopleiding kun je de postdoctorale opleiding tot psychotherapeut volgen, die vier jaar duurt. Deze opleiding bestaat uit theorie, praktijkstages en supervisie. Ook geregistreerde GZ-psychologen kunnen doorstromen naar deze opleiding; zij komen vaak in aanmerking voor een verkort traject.