Accountant

Een accountant is iemand die de boekhouding en de financiële administratie van een bedrijf of instelling controleert. Het betreft een beschermde titel: AA staat voor accountant-administratieconsulent; RA voor registeraccountant. AA-accountants hebben een hbo-opleiding gevolgd, terwijl de opleiding tot RA-accountant een universitaire opleiding is.

Accountants houden zich bezig met het controleren, beoordelen en samenstellen van jaarrekeningen en andere financiële overzichten. Ze kunnen de volgende verklaringen afgeven omtrent de documenten:

Controleverklaring

De controleverklaring betreft een accountantsverklaring die betrekking heeft op de controle van een financieel overzicht. Dit is bijvoorbeeld een jaarrekening, verzekerd belang of subsidieafrekening. Het opstellen gebeurt in zo’n geval door het bestuur of de directie van een organisatie, de accountant heeft een controlerende en rapporterende taak. Afhankelijk van de deugdelijkheid van een document kan hij een oordeel geven:

• Goedkeurende controleverklaring
• Goedkeurende controleverklaring met beperking
• Afkeurende controleverklaring
• Verklaring van oordeelonthouding

Beoordelingsverklaring

Bij een beoordelingsverklaring gaat de accountant minder diepgravend te werk dan bij een controleverklaring (hij toetst bijvoorbeeld de adminstratieve organisatie niet), waardoor deze verklaring ook minder zekerheid biedt en in de praktijk minder vaak wordt aangevraagd. Ook in de formulering zit een verschil: in een beoordelingsverklaring verklaart men dat ‘niet is gebleken’ dat er reden is om het getrouwe beeld van het document in twijfel te trekken. Wat betreft het afgeven van de verklaring zijn de mogelijkheden gelijk: een goedkeuring, goedkeuring met beperking, afkeuring of onthouding van een conclusie.

Samenstellingsverklaring

Een samenstellingsverklaring wordt afgegeven wanneer een accountant op basis van door bestuur of directie geleverd cijfermateriaal een financieel overzicht samenstelt van een organisatie. Anders dan bij een controle- of beoordelingsverklaring, is er bij deze samenstelling geen zekerheid wat betreft de getrouwheid, als gevolg van de aard van de opdracht. Accountants zijn echter gebonden aan gedragsregels en standaarden, wat de opdrachtgever toch een zekere garantie geeft dat deze zijn werk goed uitvoert.

Overige werkzaamheden

Naast het behandelen van financiële overzichten voeren accountants nog andere werkzaamheden uit, zoals:

• Verstrekken van advies en ondersteuning op financieel, juridisch, bedrijfseconomisch en fiscaal gebied
• Opstellen van interne en externe rapportages
• Optreden als bemiddelaar (mediator)
• Adviseren en ondersteunen op het gebied van verkoop van ondernemingen
• Meedenken en adviseren omtrent de inrichting van de ondernemings- en financieringsvorm

Als accountant kun je werken voor een accountantskantoor, maar ook intern bij een grote organisatie of de overheid. Daarnaast zijn er grote ondernemingen die een CFO hebben met een accountancy-achtergrond: de zogeheten accountant in business. Vaak begint men in de accountancy als assistent-accountant. Een projectaccountant ten slotte opereert niet in de volledige onderneming, maar alleen in een bepaald project. 

AA-accountants werken vaak voor organisaties in het midden- en kleinbedrijf, de land- en tuinbouw, (kleinere) verenigingen en stichtingen en beoefenaars van vrije beroepen. RA-accountants zijn over het algemeen werkzaam voor (grotere) commerciële organisaties, al dan niet als accountant in business.

Tijdens hun werk komen accountants bijvoorbeeld in aanraking met boekhouders, belastingadviseurs, bedrijfsjuristen, advocaten, financial controllers, risk managers, CEO’s en CFO’s.

De hbo-opleiding Accountancy leidt op tot accountant-administratieconsulent (AA). De meeste registeraccountants (RA) hebben een wo-bachelor in Bedrijfseconomie, Business Administration of Accountancy en een aanvullende master (en eventueel nog een postmaster). Voorbeelden van deze (post)masters zijn: Accountancy & Controlling en Accounting, Auditing & Control. Onder andere de Nyenrode Business Universiteit, de Erasmus Universiteit en de universiteiten van Groningen, Maastricht, Nijmegen bieden deze accountancyopleidingen aan.

AA en RA-accountants staan in Nederland ingeschreven bij de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) (voorheen NIVRA en NovAA). De NBA is een bij wet ingestelde organisatie die onder meer is belast met het bevorderen van de goede beroepsuitoefening van registeraccountants en Accountants-Administratieconsulenten.